خلاصه کتاب All Made Up؛ قدرت و دام فرهنگ زیبایی

در میانه جنگ‌های فرهنگی، رائه نادسون در کتابش با تحلیل‌های غیرمعمولش، همه نعادلات را به هم می‌زند! اون این سوال را مطرح کرده که اگر افراد همجنسگرا و ترنس از آرایش استفاده کنند، آیا دارند خودشان را بیان می‌کنند یا فقط یک شورش علیه نقش‌های جنسیتی را به نمایش می‌گذارند؟ اگر زنان سیاستمدار از آرایش استفاده کنند، چطور؟ آیا دارند قوی‌ترین چهره خودشان را نشان می‌دهند یا فقط نظام مردسالاری را تقویت می‌کنند؟ Rae Nudson می‌گوید:

آرایش خود “جوهر” است…

معیارهای زیبایی با گذشت زمان تغییر می‌کنند و آرایش این معیارها را ایجاد و تحکیم می‌بخشد. تا زمانی که جامعه ارزش یک زن را با ظاهرش قضاوت می‌کند، آرایش همچنان سیاسی باقی خواهد ماند. آرایش همیشه پیامی را منتقل می‌کند…

می‌تواند فریب دهد..

نقص‌ها را پنهان کند..

ثروت یا امتیاز را برجسته سازد…

و البته فردیت را بیان کند..

در طول تاریخ، از امپراتور روم گرفته تا ملکه الیزابت اول و هیلاری رودهام کلینتون، زنان مشهور از آرایش به عنوان ابزاری برای کسب و حفظ قدرت در یک دنیای مردسالار استفاده کرده‌اند.

زنان در یک جامعه مردسالار، با آرایش رابطه پیچیده‌ای دارند، آنجاکه ایده‌های مردان درباره‌ی زنانگی معیارهای زیبایی را تحمیل می‌کند و باعث جنسی‌سازی و سرکوب زنان شود، یک زن می‌تواند آرایش کند تا نشان دهد قدرتمند است یا اینکه برعکس ضعیف است و به حمایت مردانه نیاز دارد.

اینکه در جامعه چه کسانی می‌توانند از آرایش استفاده کنند، به ویژه از نظر جنسیت، ثروت، نژاد و گرایش جنسی، بیشتر به انتخاب خود افراد بستگی دارد. بعضی اوقات آرایش به افراد ارزش می‌دهد، بعضی اوقات هم این ارزش رو از بین می‌برد.

نادسون می‌گوید بعضی اوقات آرایش می‌تواند افراد را محافظت کند، اما بعضی اوقات آنها را در معرض خطر، حتی مرگ، قرار می‌دهد. آرایش می‌تواند به عنوان یک ابزار برای نبرد با نظام مردسالاری دیده شود. با اینکه اصالت استفاده از آرایش برای زنان بوده، اما اخیراً مردان هم شروع به استفاده از آن در جوامع مختلف کرده‌اند، مثل در صنعت موسیقی یا جامعه LGBTQ، برای انتقال پیام یا به دست آوردن امتیاز از آن استفاده شده است.

در عصر مدرن، اجتناب از بحث در مورد اینکه چه کسی قدرت آرایش را کنترل می کند، عدالت اجتماعی را به چالش کشیده است. به عنوان مثال، یافتن سوابق تاریخی از اینکه چگونه برخی از گروه های ستمدیده از آرایش استفاده می‌کردند، دشوار است زیرا جامعه مردسالار همواره چنین مسائلی را از دیدگاه مردان سفیدپوست ترسیم کرده است. در مطالعه ساختارهای قدرتی که اقشار ضعیف را در حاشیه نگه می‌دارند، آرایش هم عملی بیهوده می‌تواند تفسیر شود و هم هدفمند، هم بی‌معنی و هم مهم. بسته به اینکه چه کسی از آن استفاده می‌کن:  چرا، کی و چگونه.

طی هزاران سال، فرهنگ‌های باستانی در خاورمیانه و بومیان از آرایش برای اهداف مختلفی استفاده می‌کردند و آن را به یک جنسیت محدود نمی‌کردند. به عنوان مثال، آب و هوای سخت صحرای مصر باستان، مراقبت از پوست را به یک مسئله بهداشتی تبدیل کرده بود؛ مردان و زنان از روغن‌ها، عطرها و برجسته‌سازی صورت، به ویژه در اطراف چشم‌ها استفاده می‌کردند.

بومیان به مدت طولانی از رنگ و خالکوبی برای مقاصد مقدس در مراسم و برای جشن گرفتن نقاط عطف و دستاوردها استفاده کرده‌اند. بومیان آمریکا مفهوم “دو روح” را پذیرفتنه بودند. چنین افرادی به عنوان راهنمایان معنوی به سوی جهان دیگر، جایگاه بالایی داشتند زیرا هر دو جنسیت را در یک زمان متجسم می‌کردند. مستعمره‌گران این جنبه مهم از فرهنگ بومی را با تحمیل تمایزات جنسیتی غربی و برچسب‌گذاری چنین جادوگرانی به عنوان “منحرفان” از بین بردند.

زمانی که مردم از آرایش برای کمک به ایجاد یا اعمال نقش‌های جنسیتی استفاده می‌کنند، در حقیقت معیارهایی را که افراد مجاز به زندگی هستند تعریف می‌کنند، این معیارها هم می‌تواند آزادی بزرگی ایجاد کند و هم آسیب وارد کند.

در اروپا، زنان و مردان هر دو در دوران رنسانس از آرایش استفاده می‌کردند، اما در اوایل قرن نوزدهم، جامعه استفاده از آن را فقط به زنان محدود کرد. زیبایی “طبیعی”، که به طور پنهانی با آرایش تقویت شده بود، تبدیل به یک ایده آل شد.

بعدها در قرن بیستم، استفاده از آرایش برای بیان زیبایی و جنسیت در میان زنان با جایگاه اجتماعی بالاتر تبدیل به به نمادی از برتری شد و البته نقش غول‌های صنعت آرایشی هلنا روبنشتاین و الیزابت آردن در این روند کاملا مشهود بود.

با این حال، تا اواسط قرن بیستم، زنان همچنان می‌توانستند انتخاب کنند که آرایش نکنند و همچنان زن باقی بمانند، و مردان نیز از استفاده از آرایش و حفظ مردانگی خود منع نشده بودند. به عنوان مثال، هنرمندانی مانند دیوید بویی، بوی جرج و پرنس، آرایش را به عنوان بخشی از شخصیت‌های اندروژنوس خود پذیرفتند و راه را برای کاوش بیشتر مردان در دنیای آرایش در قرن بیست و یکم هموار کردند. اکنون مردان جوانی را می‌بینیم که  از آرایش و شیوه‌های مراقبت از پوست در اینستاگرام رونمایی می‌کنند. برای افراد روان‌جنسیتی و نسل Z، آرایش نمایانگر خودابرازی شده است.

 زنان مجبور بودند برای کسب و حفظ قدرت، شیوه درک مردان از جنسیت زن را تحت کنترل بگیرند…

زیبایی ظاهر از زمان‌ باستان برای زنانی که می‌خواستند قدرت کسب یا حفظ کنند، مهم بوده است. به عنوان مثال، در چین، جایی که نظام سلسله مراتبی سختگیرانه‌ای برای قرن‌ها حاکم بود، برای یک زن تقریباً غیرممکن بود که قدرت سیاسی داشته باشد. امپراتور وو (Wu Zetian) از زیبایی طبیعی خود برای پیشرفت از میان رده‌های کنیزان امپراتور تا  همسر او و سپس به عنوان جانشین پسرش استفاده کرد. وو اولین زنی بود که امپراتور چین شد. او آرایش می‌کرد تا زیبایی خود را حفظ کند و بی‌رحمی خود را پنهان کند. امپراتور وو به پنهان کردن زنان در پشت پرده یا نادیده گرفتن آنها اعتقادی نداشت. به جای آن، او جشن‌های پرزرق و برقی را ترویج می‌کرد که در آن می‌توانست ثروت و زیبایی خود را به نمایش بگذارد. پس از آنکه رقبا در سال ۷۰۵ میلادی و را برکنار کردند، وو به لباس ساده بازگشت و دیگر آرایش نکرد.

نادسون در کتابش یادآوری می‌کند ملکه الیزابت اول انگلستان از آرایش به طور گسترده‌ای استفاده می‌کرد. او از ترس توطئه‌گرانی که می‌خواستند او را به ازدواج و تولید جانشین پسر وادار کنند، شخصیت ملکه باکره را پرورش داد. این امر نیازمند آرایش گسترده برای جوان و مقدس نشان دادن چهره‌اش بود. متاسفانه، آرایش‌های محبوب آن زمان حاوی سرب، جیوه و حتی آرسنیک بودند که بسیار خطرناک بود. الیزابت از آرایش برای پنهان کردن پیری، بیماری و ضعف استفاده می‌کرد؛ سه جنبه‌ای که هیچ فرمانروایی – به ویژه یک ملکه بی‌پادشاه – نمی‌خواست به جهان نشان دهد. او برای محافظت از خود در دنیایی مملو از مردان سرکوبگر، به آرایش نیاز داشت.

ظاهرا استفاده از آرایش تاثیری بر مورد آزار قرار گرفتن یا نگرفتن یک زن در غرب ندارد، اما می‌تواند بر این حقیقت اثر بگذارد که آیا همان زن در دادگاه شاهد اجرای عدالت خواهد بود یا نه.

صنعت زیبایی آمریکا سابقه طولانی در نژادپرستی سیستماتیک دارد

اگرچه همه زنان برای رعایت استانداردهای زیبایی تحت فشار قرار دارند، اما زنان رنگین پوست برای رسیدن به استانداردهای یک صنعت زیبایی زاده شده از برتری نژادی باید بسیار سخت‌تر تلاش کنند.

استفاده یا عدم استفاده از آرایش می تواند یک اعتراض باشد.